Δρ Στάθης Ι. Κριαράς
Κοστολόγος-φοροτεχνικός-εισηγητής σεμιναρίων
info@kriaras.gr
Σε ένα ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον όπως είναι το σημερινό, επιτακτικά προβάλλει στις επιχειρήσεις πρώτα το ζήτημα της επιβίωσης και στην συνέχεια ο στόχος της επιχειρηματικής ανάπτυξης. Επειδή οι τιμές πώλησης των προϊόντων και των υπηρεσιών συνήθως διαμορφώνονται από την αγορά, στα χέρια των επιχειρήσεων έχει μείνει κατά βάση η χαλιναγώγηση του κόστους. Στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον επιβιώνουν οι επιχειρήσεις εκείνες οι οποίες οριοθετούν το κόστος σε τέτοια επίπεδα εις τρόπον ώστε αφαιρούμενο από τις τιμές πωλήσεως που η αγορά διαμορφώνει, να αφήνει ένα θετικό περιθώριο.
Προς την κατεύθυνση της επιβίωσης και της ανάπτυξης, η μείωση του κόστους αποτελεί την καλύτερη στρατηγική, διότι δεν εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες όπως είναι η διαμόρφωση των τιμών και ποσότητα των πωληθέντων προϊόντων.
Προσδιορισμός κόστους
Στον προσδιορισμό του κόστους παραγωγής συμμετέχουν τα έξοδα και τα αποθέματα που συμβάλλουν στην παραγωγή των προϊόντων και των υπηρεσιών.
Δεν συμμετέχουν στο κόστος παραγωγής, τα έξοδα που αφορούν:
α) Τη διοίκηση της επιχείρησης, όπως είναι τα έξοδα της γενικής διεύθυνσης, της οικονομικής διεύθυνσης, της διεύθυνσης προσωπικού, ο εσωτερικός έλεγχος, η διεύθυνση μηχανογράφησης και ο πιστωτικός έλεγχος.
β) Τα έξοδα διαθέσεως, δηλαδή τα έξοδα που συμβάλλουν στην προώθηση των πωλήσεων όπως είναι τα έξοδα του εμπορικού τμήματος, του τμήματος του Marketing, της διαφήμισης και των εξόδων έρευνας αγοράς.
γ) Τα χρηματοοικονομικά έξοδα (χρεωστικοί τόκοι και έξοδα τραπεζών) εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων.
Εξομάλυνση κόστους
Στις σύγχρονες επιχειρήσεις ο προσδιορισμός του κόστους επιβάλλεται να πραγματοποιείται σε επίπεδο μήνα εις τρόπον ώστε ο επιχειρηματίας να έχει έγκαιρη γνώση του ύψους του κόστους για να λαμβάνει έγκαιρα σωστές αποφάσεις σχετικά με τη διοίκηση της επιχείρησης. Ο προσδιορισμός του κόστους σε ετήσια βάση, που προβαίνει σημαντικός αριθμός ελληνικών επιχειρήσεων, πιο πολύ συμβάλλει στην εκπλήρωση φορολογικών υποχρεώσεων που προκύπτουν από την κείμενη νομοθεσία και ελάχιστη έως ανύπαρκτη εμβέλεια έχει στην λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων.
Βασικός κανόνας για τον ορθό προσδιορισμό του βραχυχρόνιου κόστους σε επίπεδο μήνα ή τριμήνου, αποτελεί η εξομάλυνσή του στους δώδεκα μήνες το χρόνο για όλες οι δαπάνες που δεν παρουσιάζουν χρονική ομαλότητα κατά τη διάρκεια της διαχειριστικής χρήσεως.
Οι κυριότερες δαπάνες που χρήζουν εξομάλυνσης είναι οι ακόλουθες:
α) Εργατικά: Έχουμε δώδεκα μήνες εργασίας και πληρωμή 14 μισθών. Θα πρέπει οι 2 επιπλέον μισθοί (Δώρο Πάσχα, Επίδομα αδείας και Δώρο Χριστουγέννων) να κατανεμηθούν στους δώδεκα μήνες.
β) Ασφάλιστρα: Ένα τιμολόγιο ασφαλίστρων σε επίπεδο εξαμήνου ή σε ετήσια βάση δεν αφορά μόνο το μήνα που εκδίδεται, αλλά θα πρέπει να μερισθεί στους αντίστοιχους μήνες που καλύπτει.
γ) Αποσβέσεις: Οι αποσβέσεις από φορολογικής άποψης είναι υποχρεωτικό να ενεργούνται μία φορά τον χρόνο, όμως οι επιχειρήσεις που εξάγουν αποτελέσματα σε μηνιαία ή τριμηνιαία βάση θα πρέπει να διενεργούν αποσβέσεις στις αντίστοιχες περιόδους.
δ) Χρεωστικοί Τόκοι: Οι τόκοι μπορεί να υπολογίζονται από την τράπεζα σε επίπεδο εξαμήνου ή τριμήνου, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επιβαρύνουν τα αποτελέσματά τους με προβλέψεις σε επίπεδο μήνα ή τριμήνου.
ε) Έξοδα που είναι οριοθετημένα από την αρχή της χρήσεως: Τα συγκεκριμένα έξοδα, όπως είναι τα έξοδα του ορκωτού ελεγκτή, πρέπει υπό μορφή προβλέψεων να κατανέμονται ομαλά σε δωδεκάμηνη βάση.
στ) Πρόβλεψη για αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία: Οι επιχειρήσεις στο τέλος της χρήσεως με βάση τα Ε.Λ.Π. και τα Δ.Λ.Π. (από φορολογικής απόψεως δεν αποτελεί παράβαση) πρέπει να διενεργούν προβλέψεις για αποζημίωση προσωπικού. Οι επιχειρήσεις που εξάγουν αποτελέσματα σε βραχυχρόνια βάση θα πρέπει να διενεργούν καταγραφή των προβλέψεων αυτών επίσης σε επίπεδο μήνα ή τριμήνου.
Η κοστολογική οργάνωση στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα από πολλές επιχειρήσεις παρατηρείται το φαινόμενο, επιχειρηματίες και οικονομικά στελέχη να αντιμετωπίζουν την κοστολόγηση ως αναγκαίο κακό, στα πλαίσια των ευρύτερων λογιστικών και φορολογικών υποχρεώσεων που έχουν οι επιχειρήσεις και λιγότερο ή και καθόλου ως επαγγελματική συμβολή τους στη βελτίωση του συστήματος διοίκησης της επιχείρησης που υπηρετούν.
Το φαινόμενο αυτό οφείλεται προφανώς στην έλλειψη κατανόησης της εμβέλειας που έχει για την διοίκηση μίας οικονομικής μονάδας το κόστος και η κοστολογική οργάνωση.
Αν δεν προσδιορίσουμε το ακριβές κόστος ενός προϊόντος ή μίας υπηρεσίας ή ενός τμήματος ή μίας λειτουργίας πως θα μπορέσουμε να το ελέγξουμε με σκοπό να το μειώσουμε;
Αν δεν γνωρίζουμε το ακριβές κόστος ενός προϊόντος ή μίας υπηρεσίας, πως θα προσδιορίσουμε ορθά τα αποτελέσματα κατά προϊόν ή κατά υπηρεσία ή κατά κέντρο κέρδους;
Αν δεν αναλύσουμε την σύνθεση του κόστους σε σταθερό και μεταβλητό, πως θα είμαστε σε θέση να γνωμοδοτήσουμε εάν θα πρέπει να καταργηθεί ή να παραμείνει ένα προϊόν ή μία υπηρεσία με στόχο πάντοτε την μεγιστοποίηση της κερδοφορίας σε μία επιχείρηση;
Αν δεν γνωρίζουμε το μεταβλητό κόστος, πως θα γνωρίζει μία εξαγωγική επιχείρηση τα όριά της στην τιμολόγηση, προκειμένου να είναι ανταγωνιστική και να πραγματοποιεί εξαγωγές;
Στο σημερινό επιχειρηματικό περιβάλλον οι επιχειρήσεις είναι δύσκολο να διοικηθούν αποτελεσματικά χωρίς έγκυρες και έγκαιρες πληροφορίες σχετικά με το κόστος, τα έσοδα και τα αποτελέσματα κατά προϊόν, υπηρεσία, τμήμα ή κλάδο δραστηριότητας.
Ενώ τα έσοδα είναι εύκολο να προσδιορισθούν κατά προϊόν ή υπηρεσία ή τμήμα ή κλάδο δεν συμβαίνει το ίδιο με το κόστος του εσόδου, το οποίο αποτελεί διαμορφωτικό στοιχείο του αποτελέσματος.
Παράγοντες που επηρεάζουν το κόστος
Όσο πιο χαμηλό κόστος διαμορφώνει μία επιχείρηση τόσο πιο ανταγωνιστική γίνεται. Οι παράγοντες που συμβάλουν στην διαμόρφωσή του είναι ενδογενείς και εξωγενείς.
α) Ενδογενείς παράγοντες
→ Η άρτια και ορθολογική οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας.
→ Η ύπαρξη σύγχρονου ή μη μηχανολογικού εξοπλισμού.
→ Το επίπεδο εξειδίκευσης του εργατοτεχνικού προσωπικού και του διευθυντικού προσωπικού της παραγωγής.
→ Καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει το μέγεθος της παραγωγής. Μεγάλη ποσότητα παραγωγής σημαίνει μικρότερο κόστος ανά μονάδα, διότι τα σταθερά κόστη κατανέμονται σε μεγαλύτερο όγκο παραγωγής, με αποτέλεσμα να έχουμε μικρότερο κόστος ανά μονάδα. Αυτός είναι ο σημαντικότερος λόγος που μεγάλες επιχειρήσεις με μεγάλους όγκους παραγωγής είναι πιο ανταγωνιστικές από μικρότερες επιχειρήσεις.
β) Εξωγενείς παράγοντες
→ Η ευκολία πρόσβασης σε πρώτες ύλες εις τρόπον ώστε να μην πραγματοποιείται υπεραποθεματοποίηση πρώτων υλών και ως εκ τούτου να μην προκαλείται αύξηση του χρηματοοικονομικού κόστους λόγω του δεσμευμένου κεφαλαίου στα αποθέματα.
→ Η ύπαρξη επαρκών παραγγελιών εις τρόπον ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή και συνεχόμενη λειτουργία της επιχείρησης, ώστε να μην προκαλούνται άσκοπα κόστη αδράνειας.
→ Η εγκατάσταση της παραγωγής σε κατάλληλο σημείο ώστε με το μικρότερο κόστος να εξασφαλίζεται η μεταφορά στους πελάτες.
→ Η φορολογία των επιχειρήσεων και το επίπεδο ασφαλιστικής τους επιβάρυνσης.
→ Η ευκολία εξεύρεσης εξειδικευμένου εργατοτεχνικού και στελεχιακού δυναμικού και τέλος η εξασφάλιση φιλοεπιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Ο Δρ. Στάθης Ι. Κριαράς ασχολείται με την κοστολογική οργάνωση των επιχειρήσεων, οργανώνει και διδάσκει σε επαγγελματικά σεμινάρια στους τομείς της φορολογίας, λογιστικής και κοστολόγησης και ασχολείται με τη σύνταξη οικονομοτεχνικών μελετών στα πλαίσια των αναπτυξιακών νόμων.
Πηγή:Taxheaven.gr
