Σπύρος Αλεξόπουλος
Η ξηρασία στις δυτικές και νοτιοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ δεν αποτελεί καινούρια είδηση. Εδώ και αρκετά χρόνια, οι βροχοπτώσεις, και οι χιονοπτώσεις στα ορεινά, έχουν πέσει κάτω από τους ιστορικούς μέσους όρους τους. Μέχρι τώρα αντιμετωπιζόταν σαν ένα παροδικό φαινόμενο που κάποια στιγμή θα υποχωρούσε. Η φετινή χρονιά όμως, είναι πιθανόν να αποτελέσει ορόσημο, και να σηματοδοτήσει την έναρξη μίας νέας εποχής, της εποχής της μείωσης της κατανάλωσης νερού.
Η μείωση των υδάτινων αποθεμάτων στους ταμιευτήρες νερού της περιοχής, η οποία υδρεύεται σε μεγάλο βαθμό από τον ποταμό Κολοράντο και τις τεχνητές λίμνες του, είναι εντυπωσιακή και πολύ ανησυχητική. Στις 31 Ιουλίου, τα αποθέματα νερού σε όλους τους ταμιευτήρες της πολιτείας της Καλιφόρνιας ήταν στο 53% του ιστορικού μέσου όρου τους και στο 38% της συνολικής χωρητικότητάς τους. Οι τεχνητές λίμνες του ποταμού Κολοράντο, από τις οποίες υδρεύονται και η Αριζόνα, η Νεβάδα, το Νέο Μεξικό, η Γιούτα, το Κολοράντο, το Γουαϊόμινγκ και το κράτος του Μεξικού, βρίσκονταν στο 46% του ιστορικού μέσου όρου πλήρωσης.
Οι απογοητευτικοί αυτοί αριθμοί, σε συνδυασμό με τις φωτογραφίες από αυτές τις λίμνες, με την στάθμη των υδάτων να είναι οφθαλμοφανώς πολύ χαμηλά, έχουν κάνει πολλούς παρατηρητές να εκτιμούν πως η ξηρασία και η επακόλουθη λειψυδρία δεν θα μας εγκαταλείψουν σύντομα. Αυτό φαίνεται και από την πορεία των τιμών των χρηματιστηριακών συμβολαίων νερού, που άρχισαν να διαπραγματεύονται τον περασμένο Δεκέμβριο στο χρηματιστήριο του Σικάγου (Και παράγωγα νερού στα χρηματιστήρια!).
Παρά το γεγονός πως η συναλλακτική δραστηριότητα είναι ακόμα αναιμική, η τιμή του συμβολαίου έχει σχεδόν διπλασιαστεί από την αρχή της χρονιάς. Την τιμή βοηθάει και το γεγονός πως αυτό το χρηματιστηριακό προϊόν έχει σχεδιαστεί να αντικατοπτρίζει την τιμή του νερού για χρήση από αγρότες σε συγκριμένες περιοχές της Καλιφόρνιας. Πάντως, παρά το γεγονός πως το συμβόλαιο αυτό δεν έχει «παγκόσμιο» χαρακτήρα, μας δείχνει πολύ καθαρά πόσο μπορεί να ανεβεί το κόστος του νερού σε περιπτώσεις χρόνιας λειψυδρίας, όπως μπορούν να μας βεβαιώσουν οι καλλιεργητές της Καλιφόρνιας και των γύρω πολιτειών.
Οι αρχές, δημοτικές, πολιτειακές και ομοσπονδιακές, είναι πολύ ανήσυχες. Χαρακτηριστικές είναι οι εκκλήσεις του κυβερνήτη της Καλιφόρνιας για μείωση της κατανάλωσης νερού κατά 15%. Ακόμα πιο χαρακτηριστικές όμως, και με δεσμευτικά αποτελέσματα, είναι κάποιες άλλες, πολύ πρόσφατες, αποφάσεις.
Πριν δύο εβδομάδες, η ομοσπονδιακή αρχή που διαχειρίζεται τους ταμιευτήρες νερού του ποταμού Κολοράντο κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω της πτώσης των υδάτινων αποθεμάτων. Αμέσως μετά, ενεργοποιήθηκε ένα ειδικό σχέδιο αντιμετώπισης της λειψυδρίας, το οποίο είχε εκπονηθεί πριν μερικά χρόνια. Σύμφωνα με αυτό, από το 2022 η παροχή νερού προς την πολιτεία της Αριζόνα θα μειωθεί κατά 18%, προς την πολιτεία της Νεβάδα κατά 7% και προς το κράτος του Μεξικού κατά 5%. Ακόμα μεγαλύτερες περικοπές, που θα πλήξουν και την πολιτεία της Καλιφόρνια, θα ενεργοποιηθούν για το 2023 αν η ανομβρία συνεχιστεί.
Είναι φανερό πως η Αριζόνα θα υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα. Για την ακρίβεια, αυτοί που θα υποστούν το μεγαλύτερο πλήγμα είναι οι αγρότες της πολιτείας. Όπως μαθαίνουμε από το σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, περίπου το 75% της κατανάλωσης νερού γίνεται από τους αγρότες της πολιτείας, ενώ οι αγροτικές δραστηριότητες δεν παράγουν πάνω από το 1% του ΑΕΠ της πολιτείας.
Σε πρώτη φάση λοιπόν η παροχή νερού προς τις πόλεις, τους δήμους και τη βιομηχανία δεν θα μειωθεί, σε αντίθεση με αυτή προς τις αγροτικές καλλιέργειες. Παρά το γεγονός πως σε αρκετές περιοχές οι αγροτικές ενώσεις έχουν μαζέψει υπόγεια αποθέματα νερού ενόψει της επιδεινούμενης κατάστασης, αυτά τα αποθέματα δεν αναμένεται να κρατήσουν για πάνω από ένα χρόνο.
Πολλοί αγρότες λοιπόν έχουν ήδη αρχίσει να εγκαταλείπουν ορισμένες καλλιέργειες που απαιτούν πολύ πότισμα και στρέφονται σε άλλες. Χαρακτηριστικά, ένας αγρότης ανέφερε πως έχει ξεκινήσει την καλλιέργεια ενός φυτού της περιοχής που δεν χρειάζεται πολύ νερό και χρησιμοποιείται από διάφορες βιομηχανίες καθώς μοιάζει με καουτσούκ.
Δεν είναι όμως μόνο οι αγρότες που ανησυχούν και προσπαθούν να προσαρμοστούν. Η μεγάλη βιομηχανία μικροεπεξεργαστών Intel, που έχει ήδη εργοστάσιο στην Αριζόνα και ετοιμάζεται να φτιάξει και άλλο, έχει κατασκευάσει εργοστάσιο καθαρισμού νερού, με σκοπό τη μείωση της σπατάλης και την ουσιαστική ανακύκλωση νερού.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως τα εργοστάσια κατασκευής μικροεπεξεργαστών χρειάζονται πολύ καθαρό νερό για τη λειτουργία τους. Η ίδια εταιρεία έχει ξεκινήσει προγράμματα υποβοήθησης των τοπικών αγροτών, ενθαρρύνοντας τη στροφή σε καλλιέργειες που απαιτούν λιγότερο πότισμα και σε πιο αποτελεσματικές μεθόδους ποτίσματος.
Οι κινήσεις της Intel δεν έχουν μόνο αλτρουιστικά ελατήρια. Η εταιρεία γνωρίζει πως οποιαδήποτε έλλειψη νερού για τα εργοστάσιά της θα έχει πολύ αρνητικές συνέπειες και προσπαθεί να πάρει τα μέτρα της εγκαίρως. Εδώ μας έρχεται στο μυαλό και η ανοιξιάτικη αγωνία για το αν θα βρέξει στην Ταϊβάν, καθώς τα αποθέματα νερού μετά βίας επαρκούσαν και η τοπική βιομηχανία μικροεπεξεργαστών ήταν έτοιμη να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Σύμφωνα με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Ceres, η οποία ασχολείται με θέματα βιωσιμότητας και αειφορίας, το 50% των εταιρειών που απαρτίζουν τους βασικούς χρηματιστηριακούς δείκτες στις ΗΠΑ έχουν πολύ ισχυρή εξάρτηση από το νερό, και θα κινδυνέψουν αν τα προβλήματα λειψυδρίας συνεχιστούν και επεκταθούν. Σύντομα, σε συνδυασμό και με τα κριτήρια ESG, οι μέτοχοι θα απαιτήσουν πιο λεπτομερή ενημέρωση σε σχέση με τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει μία επιχείρηση από τη λειψυδρία και τα μέτρα προστασίας που λαμβάνει.
Πέρα από αυτό όμως, το πιθανότερο είναι πως τα επόμενα χρόνια τα προβλήματα λειψυδρίας θα ενταθούν. Η προσπάθεια μείωσης της σπατάλης νερού, όπως και η προσπάθεια καταπολέμησης της μόλυνσης των αποθεμάτων πόσιμου νερού θα πρέπει να γίνουν πολύ πιο εντατικές. Αυτό σημαίνει πως οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με την τεχνολογία της επεξεργασίας και του καθαρισμού νερού, αυτές που κατασκευάζουν συστήματα έξυπνου ποτίσματος, όσες κατασκευάζουν και διαχειρίζονται τα αστικά δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, θα έχουν πολλή δουλειά για πολλά χρόνια.
Μπορεί να σημαίνει πως θα δούμε επιτάχυνση της στροφής προς τις κατακόρυφες καλλιέργειες, που μειώνουν τη σπατάλη νερού και την ανάγκη μεταφοράς αγροτικών προϊόντων (Vertical Farming: Το μέλλον της γεωργίας ή ένα ακόμα ακριβό όνειρο;). Δεν αποκλείεται να δούμε επέκταση των δικτύων μεταφοράς υδάτων σε μεγάλες αποστάσεις, από περιοχές πλούσιες σε νερό σε άλλες που διψούν. Και, κατά πάσα πιθανότητα, σημαίνει πως θα πρέπει να προσέχουμε όλο και περισσότερο πόσο νερό τρέχει από τις βρύσες και τα καζανάκια στα σπίτια μας, καθώς η τιμή του νερού πιθανότερο είναι να αυξηθεί παρά να μειωθεί.
Πηγή: Liberal.gr
